تاثیر شعر شاعران ایرانی در موسیقی افغانستان در گفت و گو با مهدی بیرانوند روژمان نویسنده، شاعر و روزنامه‌نگار
شیوا، رسا، ساده و زیبا همانند طبعیت خداوندی گویی اشعار شاعران ایرانی همانند تابلویی از طبعیت خداوند با ذهن و روان هر مخاطبی بازی می کنند. شاعران کهن و معاصر ایرانی آنچنان با ظرافت سروده و می سرایند که هر مخاطبی را با هر نژاد و فرهنگی به خود جذب و وادار به مطالعه فرهنگ ایرانی می کنند و این را می توان یک معجزه در دنیای ادبیات دانست. نمونه ای از این معجزه را بر تاثیر گذاری اشعار شاعران ایرانی در موسیقی دیگر ملل و افغانستان است. اما قبل از پرداختن به این موضوع می خواهم قدری از شعر بگوییم و بعد به تاثیر عمیق شعر فارسی در موسیقی افغانستان بپردازم.
شعر ساده و پیچیده است و همین تناقض چهرۀ زیبایی به آن بخشیده است. ساده ازآن‌جهت که شاعر کلمات معمول را به کار می‌گیرد برای بیان مفهومی غیرمعمول و پیچیده.
زیبایی‌اش وقتی دوچندان می‌شود که واژه‌ها با موسیقی دل‌انگیزی مهمان ذهنمان می‌شوند و روزها و ماه‌ها و گاهی هم همیشه طنینشان با ما می‌مانند. زیباست ازآن‌رو که صدای منحصربه‌فرد شاعر است از نگاهش به رود جاری، آسمان آبی، تلألو خورشید، مژگان یار، سرگردانی ابر و برف سپید. شاعر مثل کیمیاگری تجربیات عادی را به حقایقی متعالی بدل می‌کند. با ابزاری به اسم زبان. شعر استعاره دارد، صدا دارد، تصویر دارد و با همۀ این‌ها الهام‌بخش است و قلب ما را به جهانی دیگر متصل می‌کند. شعر رؤیاهای ما را جان می‌دهد. بال پرواز می‌دهد و جانِ قد کشیدن.
شعر بسیاری از شاعران معاصر ایران مانند فروغ فرخزاد، رهی معیری، فرخی یزدی، ابوالقاسم لاهوتی، فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج و… را تعدادی از آوازخوان های نامی افغانستان خواندند؛ چهره های سرشناسی مانند استاد نینواز، احمد ظاهر، ظاهر هویدا، ساربان، وحید قاسمی، داوود سرخوش، پرستو
اما در همه این سال ها شناخت آن دسته از شاعران ایرانی که هوشنگ ابتهاج در شمار آن ها قرار می گیرد خلاصه به مجامع ادبی و اهل قلم افغانستان نمی شد. شعر بسیاری از شاعران معاصر ایران مانند فروغ فرخزاد، رهی معیری، فرخی یزدی، ابوالقاسم لاهوتی، فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج و… را تعدادی از آوازخوان های نامی افغانستان خواندند؛ چهره های سرشناسی مانند استاد نینواز، احمد ظاهر، ظاهر هویدا، ساربان، وحید قاسمی، داوود سرخوش، پرستو و… این شعرها را از طریق موسیقی با شهرت فراوانی که در افغانستان داشتند وارد خانه های مردم کردند که بر دل و زبان مردم عام نیز نشست.
در این بین موزیسین های مطرحی مانند احمد ظاهر، وحید قاسمی، داوود سرخوش و خانم پرستو، غزل های “امشب به قصه دل من گوش می‌کنی”، “نشود فاش کسی آنچه میان من و توست” و “در این سرای بی کسی کسی به در نمی زند” که از معروف ترین آهنگ های این چهره ها در افغانستان است را ثبت و اجرا کردند؛ شاید در این سرزمین کمتر کسی را بتوانیم پیدا کنیم که سَر و سِّری با موسیقی داشته باشد و این آهنگ ها را نشنیده باشد و تقریبا همه این آثار برعلاوه خوانندگان اصلی بارها توسط آوازخوان‌های دیگری بازخوانی شده است.
مهدی بیرانوند روژمان
