تله خرس یا زخمِ ناسوری که دموکرات ها در افغانستان، برای ایران تدارک دیده اند
بعداز اینکه؛ حکومت دموکراتیک خلق افغانستان روی کار آمد، ببرک کارمل که توسط نیروهای مهاجم شوروی بر جای حفیظ الله امین تکیه زده بود، رابطه افغانستان با شوروی وارد فاز حسنه ای شده بود.
در سال ۱۹۷۹ میلادی، این زبیگنیو برژینسکی مشاور امنیت ملی وقت آمریکا بود که؛ جیمی کارتر، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا را وادار به نقشه کشیدن برای گرفتار کردنِ شوروی در باتلاق افغانستان کرد!
در آن سال ها، جیمی کارتر اولین دستورات را مبنی بر کمک به مبارزین (مجاهدین افغان) علیه حکومت تحت پشتیبانی شوروی، صادر کرد.
هدف ایالات متحده از این طرح، کشاندن اتحاد شوروی به «تله افغانستان» بود!
بعدها که عمق زیان شوروی، در گرداب افغانستان مشخص شد، گورباچف رهبر شوروی، از این تله با عنوان “زخمِ ناسور” یاد کرد!
این روزها، تنور واکنش به موضوع افغانستان و بالاخص قضیه محاصره دره پنجشیر، بسیار داغ شده است!
قسمتی از ابراز نگرانی ها، از روی علاقه های فرهنگی دو ملت (افغانستان و ایران) بروز پیدا کرده است
ولیکن قسمت زیادی از آن نیز، نه از روی دغدغه، بلکه توسط بهانه گیرانِ خود مجتهد پندارِ سلبریتی مآب، که روزگاری شعار “نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران” سر می دادند، مطرح می شود!
در هر صورت، هر تحلیلی در خصوص شرایط فعلی افغانستان، که بدون در نظر گرفتن شرایط بین المللی و تاریخی دو کشور ایران و افغانستان صورت بگیرد، از حیض انتفاع ساقط است!
بنا به تحقیقات علمی و مطالعات تحصیلی، چند خط در این رابطه ارایه می دهم؛
۱- تناسبات بین المللی زمان حال، با فضای حاکم بر روابط بین الملل در دور قبل که طالبان در صدد تصرف افغانستان برآمدند، بسیار متفاوت است!
آن موقع، ترکیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس و آمریکا به شدت از تسلط روسیه بر افغانستان واهمه داشتند و حتی آمریکا برای سرنگونی طالبان از آسمان ایران استفاده می کرد و شاید کمتر کسی بداند که آمریکا و ایران در خصوص حملات نیروهای نظامی آمریکا به طالبان، در سال ۲۰۰۱ میلادی، همکاری اطلاعاتی هم داشته اند…
اما در حال حاضر؛ ترکیه برای ممانعت از ورود مهاجرین در مرز خود، دیوار کشیده است، عربستان و پاکستان آشکارا در حال کمک رسانی به طالبان هستند و آمریکا، بسیار خزنده، افغانستان را طی توافق قبلی به طالبان واگذار کرده است و مولوی عبدالحمید نیز از طالبان اعلان حمایت کرده اند!
۲- بر پیچیدگی فضای فعلی، روی کار بودنِ دولت دموکرات ها در آمریکا، می افزاید!
چراکه؛ برخلاف دست به شلیک بودن جمهوری خواهان، این دموکرات ها هستند که استاد جنگ سرد هستند و همیشه سعی داشته اند؛ با حیله و ترفند، دیگران را وارد منجلاب جنگ کنند!
هیچ بعید نیست؛ تله ای که یک زمانی برای شوروی سابق در افغانستان تدارک دیدند و بعدها معروف شد به جنگ ویتنام شوروی، برای کشور ما نیز تدارکش دیده باشند…
۳- در صحنه گردانی بین المللی، منافع ملی، حرف اول را می زند، و ضامن منافع ملی، نه قوانین بین الملل، که زور و توانمندی نظامی و هوشمندانه رفتار کردن است!
لذا عقلانیت حکم می کند که بین مداخله در بحران افغانستان و هزینه کِردهای هنگفت پولی برای مردمی که خودشان هم حاضر به ایستادگی و مبارزه در مقابل طالبان نیستند، با پرداختن به مشکلات داخلی و معیشتی مردم ایران، تفکیک قائل باشیم و اولویت را به مردم خودمان بدهیم.
۴- هرچند در جنگ اول طالبان در افغانستان، سردار رحیم صفوی شخصاً مدیریتِ واکنش های برون مرزی سپاه در افغانستان و وظیفه کمک به احمدشاه مسعود را بر عهده داشت، و آن روزها مردم کشور خودمان نیز با نام سردار سلیمانی چندان آشنایی نداشتند…
اما در مقایسه ی با جنگ های داخلی عراق و سوریه، فقط نام سردار سلیمانی (و نه حضورش) بسیاری از معادلات داعش و آمریکا را بهم می زد، و هزینه ها بسیار کمتر بودند!
اما اکنون در صحنه ی واکنش به جریانات افغانستان، با خلاء حضور سردار سلیمانی مواجه هستیم و باید قبول کنیم که این خلاء، تاحدودی ما را محتاط تر کرده است…
لذا مسؤلین کشور عقلانیت را بر هیجانات القایی که بسیار مشابه هیجاناتی است که لئونید برژنفِ کمونیست به آن دچار شد، ترجیح داده اند.
به نظر نگارنده، موضوع دره پنجشیر با سایر قسمت های افغانستان، متفاوت است و قطع به یقین، جمهوری اسلامی ایران، خاصه در مورد دره پنجشیر و مبارزانش بی تفاوت نخواهد ماند!
حتی اگر در پشت صحنه، دست به اقداماتی زده تا نتیجه آن، تمکین طالبان در به رسمیت شناختن سهم و حقوقِ وارثان شهید شاه مسعود باشد!
یا حتی اگر کاری کند که؛ جنگ بین طالبان و احمد مسعود، فرسایشی شود…
✍ حجت اله صارمیان
دانش آموخته حقوق بین الملل
