اعتماد و اختیار ؛
حلقه مفقوده مدیریت ما
مدیریت در کشور ما از دو چیز رنج بسیار می‌برد : اعتماد و اختیار.
در این خصوص؛ چهار حالت پیش روی ماست.
۱ – در واگذاری پست ها به افراد به آنها اعتماد میکنیم ولی اختیار نمی‌دهیم.
۲ – در واگذاری پست ها به افراد به آنها اختیار میدهیم ولی اعتماد نداریم.
۳ – پست ها را به دلایلی چند ( ارادی و غیر ارادی) به افراد واگذار میکنیم اما نه اعتماد داریم و نه اختیاری را قائل می‌شویم.
۴ – پست ها را به افراد واگذار میکنیم با کمی اعتماد و کمی تفویض اختیار.
اشکال کار اساسا بیشتر برمی‌گردد به اینکه خود مقام بالادستی که می‌خواهد مدیری را منصوب کند ؛ فرد متخصص و برآمده از نظام شایسته سالاری نیست. حالا مشکل دوتا شد؟!؟! فرض کنید یک وزیر بر اساس نظام تخصصی و شایسته سالاری بر روی کار نیامده باشد؛ در این صورت او برای از دست ندادن موقعیت شغلی خود؛ مدیرانی را انتخاب می‌کند که اولا کاملا گوش به فرمان او بوده و ثانیا انواع و اقسام کنترلهای محسوس و نامحسوس را برای آنها تعبیه می‌کند تا دست از پا خطا نکنند. بدین ترتیب مدیران ما برای انجام کوچکترین کارها نیز باید از مراجع و نهادهای مختلف کسب تکلیف نموده و هماهنگ بوده و اجازه بگیرند. آفت بزرگ این مسئله آن است که جسارت و خلاقیت و ابتکار و سرعت عمل از مدیران گرفته شده و نوعا پروژه ها و برنامه ها دچار رخوت و مرور زمان می‌شوند که قطعا به ضرر و زیان اقتصاد و منافع ملی است. ما افراد متخصص و شایسته بسیاری در همه صنوف داریم که متاسفانه بدلیل نگاه های غیر علمی و غیر عقلایی از آنها استفاده نشده و در گوشه ای خاک می‌خورند. این گناهی نابخشودنی است که باید فکر چاره اساسی برای آن کرد. مدیریت هم مانند مقوله اقتصاد ؛ دارای فرمول؛ قواعد و اصولی است که اگر رعایت نشوند قطعا جبران آثار تبعات زیانبار آن غیر ممکن است.
مدیران ما ؛ بندگان خدا فقط زیر نامه های ارجاعی می‌نویسند : بررسی و طبق ضوابط اقدام شود؟!؟! خسته نباشی دلاور. شیر مادر و نان پدر حلالت. پس جسارت و اقتدار و ابتکار و دستور راهگشا کو؟!؟
نتیجه کلی چنین وضعیتی ؛ تورم رکودی؛ نابودی سرمایه اجتماعی؛ هرج و مرج ؛ بی‌عدالتی ؛ گسترش فقر ؛ ناتوانی در مناسبات و تعاملات بین المللی ؛ شکاف بیشتر میان مردم و دولت و… خواهد بود. خداوند متعال به ما انسان ها هم اختیار داده و هم اعتماد کرده است تا ضمن تلاش و تحقیق و مشورت در تشخیص حق از باطل؛ در مسیر صراط مستقیم حرکت کنیم. موهبتها و نعمتهای خدادادی را از مدیران نگیرید.
حسن خسروی
